Geleceğimiz suya bağlı

22 Mart Dünya Su Günü nedeniyle oda binasında basın toplantısı düzenleyen Jeoloji Mühendisleri Odası (JMO) Konya Şube Başkanı Yrd. Doç. Dr. Fetullah Arık, suyun öneminin her geçen gün arttığını belirterek, 21. yüzyılda milletlerin kaderini suyun belirleyeceğini söyledi. Türkiye’nin brüt yenilenebilir su potansiyeli brüt 234 milyar metreküp olduğunun bilgisini veren Yrd. Doç.Dr. Fetullah Arık, "Teknik ve ekonomik olarak tüketilebilecek yerüstü suyu potansiyeli toplam 98 milyar metreküptür. 14 milyar metreküp yeraltısuyu potansiyeli eklendiğinde toplam kullanılabilir su varlığı 112 milyar metreküptür. Buna göre Türkiye kişi başına yaklaşık 1530 metreküp kullanılabilir su varlığı ile sanılanın aksine su zengini bir ülke değildir. Artan nüfus ile birlikte gelecek birkaç 10 yıl içinde su fakiri bir ülke olacağımız tahmin edilmektedir" dedi. Son yıllarda artan yağışların ve su kullanım bilincinin gelişmesinin su tasarrufunda çok önemli olduğunun altını çizen Arık, "  Akgöl, Eşmekaya, Suğla Gölü, Hotamış Sazlığı gibi önemli su kaynakları şu an için kurumuştur. Akşehir ve Çavuşçu gölleri kuruma tehlikesi ile yüz yüzedir. Tuz Gölü yarı yarıya azalmıştır. Beyşehir Gölü ise geçen bir kaç yıl içinde tehlikeli derecede azalmasına karşın son 2-3 yıllık dönemde yağışların artması ve su kullanım bilincinin gelişmesi ile su seviyesi yükselmeye başlamıştır. Konya Kapalı Havzası’nın yağış durumu değerlendirildiğinde ileri düzeyde kuraklık şartları egemendir. Son 24 aylık dönemde orta derecede sulak alan gibi görünse de son 30 yıllık dönem içindeki genel kuraklık devam etmektedir" diye konuştu.

KONTROLSÜZ SU KULLANIMININ ÖNÜNE GEÇİLMESİ

Kontrolsüz su kullanımının ve 30 yıllık dönem içinde yağışlarının azlığının su kaynaklarını tehdit ettiğini açıklayan Arık, şunları söyledi:  "2009 yılından bu yana son birkaç yıldır yağışlar artma eğiliminde olsa da havzada yerüstü su alanları azalmakta  yok olmakta ve yeraltı suları giderek düşmektedir. 2012 Şubat ayı sonu itibariyle yağışlar uzun yıllar otalamasından yüksek olup yeraltı sularında da yükselimler izlenmektedir..Kısıtlı su kaynaklarına sahip olan Konya Kapalı Havzası’nda mevcut su olanaklarını çok daha bilinçli olarak kullanma zorunluluğu vardır. Tarımda daha çok sulama gerektiren bitki deseni seçimi nedeniyle gün geçtikçe sayıları hızla artan yeraltı suyu üretim sondajları, uygun olmayan hidrojeolojik ortamlarda sürdürülen sondaj çalışmaları ve bilinçsiz sulama teknikleri su kullanımını artırmakta ve dolayısıyla kaynakları hızla tüketmektedir. Konya Kapalı Havzası’nda DSİ verilerine göre içme ve takviye amaçlı kuyuların yanı sıra kooperatif ve şahısların kullanımında yaklaşık 27 bin 500’ü ruhsatlı kuyu vardır. Ancak tespit edilebilen yaklaşık 67 bin  kaçak kuyu ile birlikte 95 bin 500’e yakın yeraltı suyu üretim kuyusu bulunmaktadır. Bunlardan çekilen yeraltı suyunun büyük bir çoğunluğu tarımsal sulamada geleneksel salma sulama  yöntemi ile kullanılmaktadır.  Bu noktada görülen en önemi sorun kaçak ve kontrolsüz su kullanımıdır. Ruhsatlı kuyuların nerdeyse 3 katı kadar olan belgesiz kuyular jeoloji mühendisliği desteği almadıkları için bulunan yeraltı suyu etkin bir şekilde değerlendirilememektedir."

TAMAMEN SUSUZ KALMA TEHLİKESİ VAR!

Kullanılan suyun 2.4 milyar metreküpünün yeraltı sularından karşılandığını hatırlatan Arık, "Kurak iklim şartları ile birlikte aşırı ve bilinçsiz yer altı suyu kullanımı nedeniyle yeraltı su seviyesi giderek düşmekte olup yakın gelecekte tamamen susuz kalma tehlikesi vardır. Bunun en önemli göstergesi Havza genelinde 1980 yılından itibaren gerçekleşen yeraltı su seviyesindeki 28 metre düşümdür. Buda yılda yaklaşık 1 metrelik bir düşüme karşılık gelmekte olup kontrolsüz ve bilinçsiz su kullanımı arttıkça yeraltı suyu rezervi aleyhine bu fark büyüyecektir.  Su varlığımız açısından geri dönüşü mümkün olmayan ve tehlike çanlarının çalmakta olduğu günleri yaşamaktayız. Su sorununun başta Konya Kapalı Havzası’nda olmak üzere tüm Türkiye’de etkin bir şekilde görülüyor olması, beraberinde hızlı çözümlerin devreye sokulmasını da gerektirmektedir" ifadelerini kullandı.

KOP, KONYA OVASI İÇİN FIRSAT

KOP projesinin resmi bir proje olarak onaylanmasını ve KOP idaresi Başkanlığı’nın kurulmasını önemli bir gelişme olarak değerlendirdiklerini aktaran Arık, şunları kaydetti: " Projenin en önemli yatırımlarından bir olan Mavi Tünel Projesi’nden nihai olarak sağlanacak 414,13 milyon metreküp kaliteli suyun bir bölümünün içme suyu olarak değerlendirilmesi en azından Konya il merkezi ve yakın çevresindeki içme ve kullanma amaçlı yeraltı suyu tüketimini azaltması beklenmektedir. Yeraltı suları yasasının su tasarrufu ve kuyuların uzaktan takip edilebilir sayaçlarla kontrolü konusunda tarım kesimi ve meslektaşlarımızın beklediği su reformunun bir an önce hayata geçirilmesi gerekmektedir. Ayrıca DSİ, İl Özel İdare ve Sulama Kooperatiflerinin protokol-sözleşmelerle sulama şebeklerine ait revizyonların hızla yaygınlaştırılması ve havzadaki bütün yeraltı su üretim kuyularının kapalı şebekeye alınması kaçınılmaz zorunluluk haline gelmiştir."