İşte yüz yıllar öncesinden günümüze ışık tutan Hz. Mevlana’nın Mesnevisi’nden konuya ilişkin özdeyişler.

Arkadaşlık ile ilgili olanlar:

Mahzunluk zamanında dost, can aynasıdır. Aynanın yüzünü nefesle buğulandırma.

Topraktan aşağı mısın ki? Toprak bile sevgiliyi bulunca bir baharda yüz binlerce çiçeğe kavuşur.

Kötülerin kötülüklerine acıyın. Benliğin, kendini görüp beğenmenin etrafında dolaşmayın.

 “Biz, ben” diye varlığa düşerek   dostu incitme ki kimse, düşmanın olmasın!

Bil ki bir akıl, başka bir akılla birleşti mi kötü işe, kötü söze mâni olur.

akat nefis, başka bir nefisle dost olursa akl-ı cüz’î  iş göremez olur.

Güzel Ahlak:

Ben bu çalışıp çabalama dünyasında iyi huydan daha güzel bir ehliyet görmedim.

Hırs:

Tamah, kulağa bir şey duyurmaz. Garez, gözü kapar; insana bir şey anlatmaz.

Karıkoca ilişkileri:

Eşlerin birbirine benzemesi gerekir. Ayakkabı ve mestin çiftlerine bir bak!

Kapı kanadının biri büyük, diğeri küçük olur mu? Ormandaki arslana kurdun çift olduğunu hiç gördün mü?

Allah, her cinsi eş yaratmıştır. Sonuçlar da topluluktan meydana gelmiştir.

Allah kadını, erkeklere mûnis olmak üzere yarattı. Âdem nasıl olurda Havva’dan ayrılabilir?

Gönüldaşından ayrı düşen kimse, yüzlerce nağme de çıkarsa (gerçekte) dilsizdir.

Yâriyle hoş geçinen yârsız kalmaz, müşteri ile iyi anlaşan iflâs etmez.

Sevgi:

Sevgi, acıma, insanlık vasfıdır; hiddet ve şehvetse hayvanlık vasfı...

Nerde dert varsa devâ oraya gider, nerde yoksulluk varsa nimet oraya varır.

Sevgi, acıları tatlıya çeker, tatlılaştırır. Çünkü sevgilerin aslı, doğru yola götürmektir.

Baharların tesiriyle taş yeşerir mi? Toprak ol ki renk renk çiçekler bitiresin

Sen dost ol da sayısız dost gör; fakat dost olmazsan dostsuz, yardımsız kala kalırsın.

Ay geceden ürkmediği için öyle parlak kaldı. Gül de dikenle uyuştuğu için o kokuyu elde etti.

Öfke:

Öfke ve şehvet  insanı şaşı yapar, rûhu doğruluktan ayırır.

Kin (duygusu) gelince hünerler görünmez olur, gönülden göze yüz perde iner.

 Kızgınlığın cehennem ateşinin tohumudur. Kendine gel de şu cehennemini söndür.

Barış dalgaları kopar, gönüllerden kinleri giderir.

Bunun aksine savaş dalgaları kopar, sevgileri alt üst eder.

Ümit:

Ümitsizlik diyârına gitme, (nice) ümitler var; karanlığa doğru gitme, (nice) güneşler var.