Bununla paralel olarak güçlü olan devlet karşısında vatandaşın haklarını aramasının etkin ve hızlı olması için düzenlemeler yapılmıştır. Bu bağlamda yasamaca kabul edilen Bilgi Edinme Kanunu önemli bir boşluğu doldurmuştur.

9 Ekim 2003 yılında kabul edilen 4982 sayılı Bilgi Edinme Kanunu, kişilerin bilgi edinme hakkını kullanmalarına ilişkin düzenlemeleri içermektedir. Kanunda herkesin bilgi edinme hakkına sahip olduğu açıkça belirtilmiştir.

Kanun, 1. maddesinde belirtildiği üzere, demokratik ve şeffaf yönetimin gereği olan eşitlik, tarafsızlık ve açıklık ilkelerine uygun olarak kişilerin bilgi edinme hakkını kullanmalarına ilişkin esas ve usûlleri düzenleme amacını taşımaktadır.

Kanun kapsamında gerçek ve tüzel kişiler, kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarına dilekçe ile başvurarak her türlü bilgi ve belgeye rahatça ulaşabilirler. Tabi kanunda belirtilen devlet sırrı, ülkenin menfaatleri ve kişilerin özel hayatında haksızlar oluşturabilecek sakıncalı durumlar gibi istisnai hükümler kanun dışında tutulmuştur.

İlgili kurumlar, kanundaki istisnaî durumlar hariç, her türlü bilgi veya belgeyi başvuranların yararlanmasına sunmak ve bilgi edinme başvurularını etkin, süratli ve doğru sonuçlandırmak üzere, gerekli idarî ve teknik tedbirleri almakla yükümlüdürler.

Bu kapsamda bilgi almak istediğimiz kuruma dilekçe veya elektronik posta yoluyla başvurulacaktır. İlgili kurum 15 gün içinde cevap vermekle mükelleftir. Bu süre kurumun belgeye ulaşması ve temini için zaman gerektiği durumlarda 30 güne kadar uzayabilir. Bu uzama hususu yine 15 gün içinde başvuru sahibine bildirilir. Ayrıca başvurulan kurumca fotokopi, posta ve sair masrafları başvuru sahibinden talep edilebilir. Başvuru sahibi onbeş iş günü içinde ücreti ödemezse talebinden vazgeçmiş sayılır.

Kurum ve kuruluşlar, bilgi edinme başvurularıyla ilgili cevaplarını yazılı olarak veya elektronik ortamda başvuru sahibine bildirirler. Başvurunun reddedilmesi hâlinde bu kararın gerekçesi ve buna karşı başvuru yolları belirtilir.

Kurumlar özel bir çalışma, araştırma, inceleme ya da analiz neticesinde oluşturulabilecek türden bir bilgi veya belge için yapılacak başvurulara olumsuz cevap verebilirler.

Başvuru sahibine bilgi istediği husustaki belgelerin onaylı örneği verilebileceği gibi, bu olmadığı takdirde evrak asıllarının incelenmesine de müsaade edilebilir.

Bilgi edinme başvurusu idarece reddedildiği takdirde, kararın kendisine tebliğinden itibaren 15 gün içinde Bilgi Edinme Değerlendirme Kurulu’na itiraz edilebilir. Bu kurulun yazışma adresi “Başbakanlık Merkez Bina B-04 Bakanlıklar/ANKARA” şeklindedir. Kurul itiraz başvurusunu 30 gün içinde sonuçlandırır. Ayrıca kurul yapılan itiraz idari dava için işleyen süreyi durdurur.

Ayrıca bu kanunun uygulanmasında ihmâli, kusuru ve kastı olan memurlar hakkında disiplin cezası uygulandığı gibi Türk Ceza Kanunu’na göre suç vasfına giren konular da soruşturma ve kovuşturma yapılır.