Emekli Olanların Tekrar Kamuda Çalışması

           Emekli memurlar ve diğer emeklilerin 65 yaşını doldurmayanların şartlar oluşması halinde kamuda çalışması mümkünken, günümüzde bu durum oldukça zorlaştı.  Devlet memurluğuna girmek için öncelikle bu konuda açılan sınavı kazanma mecburiyeti olduğundan, memurlar dışında atanacakların her halükarda bu sınavı geçmesi ya da sınava tabi olmayan istisnai memurluk kadrolarına( bakanlık özel kalem müdürlüğü, bakanlık basın müşavirliği, valilik gibi 657 sayılı yasada belirlenen istisnai memurluk kadrolarına) atanması gerekir. İstisnai memurluk la ilgili hükümler 657 sayılı yasanın 59 ve 60. maddelerinde sayılmıştır. Emekli memurlar daha önce memur oldukları için bunların atanmasında sınav şartı aranmaz.  Ancak, emekli olan memurun tekrar memuriyete dönmesi de o kadar da kolay değildir. Her şeyden önce emekliliğini iptal ettirmek zorunda olduğu gibi pozisyonuna uygun kadro bulması gerekmektedir. Bununla birlikte, zaman zaman emekliliğini iptal ettirerek memuriyete dönen çalışanlara rastlanmaktadır. Bu şekilde memuriyete dönenler 5434 sayılı yasaya 1101 sayılı yasanın 1. Maddesi ile eklenen ek 11. Madde hükmü uyarınca, hem emekli maaşı hem de memuriyet maaşı alamazlar. Yasa da konuyla ilgili yasak getirilmiş olup, memurun tekrar kamuda çalışması emekliliğini iptal ettirme şartına bağlanmıştır. Esasen günümüzde emekliler gerek işçi kadrosunda, gerekse serbest çalıştıkları taktirde 5510 sayılı yasa uyarınca Sosyal Güvenlik Destek primi ödemek zorundadırlar. Bağ kur ve SSK dan emekli olanlarında  5434 sayılı yasanın  ek 11 maddesinde  “(07.02.1969 tarih ve 1101 sayılı Kanunun 1 inci maddesi ile gelen Ek 5 inci madde hükmü olup madde numarası teselsül ettirilmiştir.)T.C. Emekli Sandığı Kanununa tabi daire, kurum ve ortaklıklar ile bunların Sosyal Sigortalar Kanununa tabi işyerlerinde emekliliğe tabi olmayan ücretli, geçici kadrolu veya yevmiseli hizmetlere tayin edilen emeklilerin, buralarda çalıştıkları sürece emekli aylıkları kesilir.

Bunları çalıştıranlar, vazifeye başladıkları tarihten itibaren bir ay içinde yazı ile T.C. Emekli Sandığına bildirirler.

Şu kadar ki, (03.04.1998 tarih ve 4359 sayılı Kanunla eklenen ibare) yaş haddini aşmamış olmaları kaydıyla her derece ve türdeki örgün ve yaygın eğitim kurumlarında ders ücreti karşılığı ders görevi verilenler ile mahiyeti itibariyle hizmetin görülmesi mücbir bir sebebe dayandığı ve özel bir ihtisası gerektirdiği ilgili Bakanlığın teklifi ve Maliye Bakanlığının mütalaası alınmak suretiyle Bakanlar Kurulu kararı ile belirtilen yerlere tayin edilecekler hakkında 1 inci fıkra hükmü uygulanmaz.” denilmektedir.  5434 sayılı yasanın bu ek 11 maddesi uyarınca   emekli bağ kurlu ve ya emekli işçi, emekli maaşını iptal ettirmeden kamuda çalışamaz. Çalıştırılsa kanuna aykırı işlem yapılmış olur ve SGK ödenen emekli maaşı öğrendiği andan itibaren maaşı alandan ve emekliliğini iptal ettirmeden çalıştıranlardan gecikme faizi ile birlikte tahsil eder.

 

                Emekli olanların kamuya dönerek tekrar  memurluğa atanmasını zorlaştıran yasal düzenlemeler yapılmıştır. Konuyla ilgili olarak 5335 sayılı yasanın 30. Maddesinde “Cumhurbaşkanı tarafından atananlar, Bakanlar Kurulu kararı veya müşterek kararnameyle atanan veya görevlendirilenler, Türkiye Büyük Millet Meclisince yapılan seçimler sonucunda görev verilenler ile yükseköğretim kurumlarının öğretim üyeliklerine (30.01.2010 tarih ve 27478 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 5947 sayılı Kanunun 17 nci maddesiyle eklenen ibare.) ve Sağlık Bakanlığının tabip ve uzman tabip kadrolarına yapılacak atamalar hariç olmak üzere, herhangi bir sosyal güvenlik kurumundan emeklilik veya yaşlılık aylığı alanlar, genel bütçeye dahil dairelerin, katma bütçeli idarelerin, döner sermayelerin, kefalet sandıklarının, sosyal güvenlik kurumlarının ve bütçeden yardım alan kuruluşların kadrolarına açıktan atanamazlar. Diğer kanunların bu fıkraya aykırı hükümleri uygulanmaz.

          Herhangi bir sosyal güvenlik kurumundan emeklilik veya yaşlılık aylığı alanlar bu aylıkları kesilmeksizin; genel bütçeye dahil daireler, katma bütçeli idareler, döner sermayeler, fonlar, belediyeler, il özel idareleri, belediyeler ve il özel idareleri tarafından kurulan birlik ve işletmeler, sosyal güvenlik kurumları, bütçeden yardım alan kuruluşlar ile özel kanunla kurulmuş diğer kamu kurum, kurul, üst kurul ve kuruluşları, kamu iktisadi teşebbüsleri ve bunların bağlı ortaklıkları ile müessese ve işletmelerinde ve sermayesinin % 50'sinden fazlası kamuya ait olan diğer ortaklıklarda herhangi bir kadro, pozisyon veya görevde çalıştırılamaz ve görev yapamazlar.

     Diğer kanunların emeklilik veya yaşlılık aylığı almakta iken emeklilik veya yaşlılık aylıkları ve/veya diğer tazminatları kesilmeksizin atanmaya, çalıştırılmaya veya görevlendirilmeye izin veren hükümleri ile 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanununun ek 11 inci maddesine göre 01.01.2005 tarihinden önce alınmış Bakanlar Kurulu kararları uygulanmaz.

Bu maddenin ikinci ve üçüncü fıkra hükümleri;

  1. Cumhurbaşkanlığına seçilenler,
  2. Dışarıdan Bakanlar Kurulu üyeliğine atananlar,
  3. Yasama Organı üyeliğine seçilenler,
  4. Mahalli idareler seçimleri sonucuna göre görev alanlar,
  5. Sadece toplantı veya huzur ücreti ya da hakkı ödenen görevleri yürütenler ile yönetim ve denetim kurulu üyeliği ücreti karşılığında görevlendirilenler,
  6. Yaş haddini aşmamış olmaları kaydıyla her derece ve türdeki örgün ve yaygın eğitim kurumlarında ders ücreti karşılığı ders görevi verilenler (üniversitelerde ders ücreti karşılığı ders görevi verilenler hakkında yaş haddini aşmamış olmaları kaydı aranmaz.),
  7. Vakıf üniversitelerinde görev alanlar,
  8. Özel kanunlarında emeklilik veya yaşlılık aylığı kesilmeksizin çalıştırılma veya görev yapma hakkı verilenlerden Cumhurbaşkanı tarafından atananlar, Bakanlar Kurulu kararı veya müşterek kararname ile atanan veya görevlendirilenler ve Türkiye Büyük Millet Meclisince yapılan seçimler sonucunda görev verilenler,
  9. 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 60 ıncı maddesinin (a) fıkrası uyarınca Yasama Organı üyeliğinin bitiminden sonra öğretim üyesi olarak atanmış olanlar,

Hakkında uygulanmaz.” denilmektedir.

             Yukarıdaki  hükme göreve emeklilerin   seçime katılıp il genel meclis  üyesi, belediye meclisi üyesi ,  belediye başkan vekili  ya da il genel meclisi  daimi encümen üyesi veya il genel meclisi başkanlığına seçilmesi  açısından yasaya aykırı bir uygulama yoktur. Ancak, burada üzerinde durulması gereken husus; belediye başkan vekili olan kişi aynı zamanda belediye başkan yardımcılığı  görevine atanırsa, bu taktirde  5335  sayılı yasanın yukarıda belirtilen  30  maddesinin getirdiği atanma yasağına ve  emekliliğini iptal ettirmeden çalışamama yasağına takılacaktır.   Zira, belediye başkan yardımcılığı görevi,  5393 sayılı yasanın 49 madde 7 fıkrası hükmü uyarınca seçimle gelen bir görev olmayıp; belediye başkanınca yapılan(  yasada ihtiyarilik hükmü  ile ifade edilen) atama işlemidir. Kanuna aykırı atama işlemi yapılarak kanunsuz işlem yapılmasının doğuracağı hukuki sonuçlar yanında, en azından SGK nun ödediği maaşı faizi ile birlikte ödeme zorunluluğu ortaya çıkacaktır. Yasanın amir hükmüne aykırı işlem yapılmaması açısından özellikle belediye ve mahalli idareler bu mevzuata uygun icraat yapmak zorundadır.

                                                                                                                           Ramazan MUTLU

                                                                                                                           Emekli Teftiş Kurulu Başkanı

 

 

 

 

     

    Bu yazı toplam 7073 defa okunmuştur
    Önceki ve Sonraki Yazılar

    YAZIYA YORUM KAT

    UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
    Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.