Onu rahmetle anmak ve tecrübelerini paylaşmak amacıyla, çok yakından tanıdığım ve ilmi derinliğine büyük saygı duyduğum merhum Üstad Sait Şimşek Hoca’nın düşüncelerini sizlerle paylaşmak istiyorum. Kendisi diyor ki:

“Benim size tavsiyem, eğer tefsir çalışacaksanız, aynı kitaptan okumayın.
Bazen bir sûrenin tefsirini üç ayrı kitaptan, hatta dört ayrı tefsirden okuyun. Eğilimlerinin farklı olmasına dikkat edin. Çünkü aralarında değerlendirme yapma imkânı bulursunuz.
Öğrencilerime ve tefsir çalışanlara hep şunu söylüyordum:
‘İki tane Mâturîdî dirâyet tefsiri, iki tane Eş‘arî dirâyet tefsiri, iki tane Mu‘tezilî, iki tane Şiî, iki tane Sûfî… Bunları birlikte okuyun.
Bir sûrenin tefsirini bunların hepsinden okuyun. Karşılaştırma yapın; böylece karşılaştırma yeteneğiniz gelişir.
Ama tabii, eğer ‘Zaten Mâturîdîler ne derse doğrudur’ gibi bir şartlanma içindeyseniz, karşılaştırma yapmanıza gerek yok; o zaman sadece Mâturîdîlikte kalırsınız…
Mâturîdîlik iyi bir mezheptir, ancak (mahzâ) İslâm’ın kendisi değildir. İslâm, bunların hepsinin üst başlığıdır; bunlar ise alt başlıklardır. Biri diğerinden biraz daha kaliteli olabilir. Ama İslâm’ı bütün yönleriyle kucaklayacaksak, farklı eğilimleri kimseyi dışlamadan; Mu‘tezileyi, Şîayı, tasavvufu da dışlamadan, ‘Ne diyorlar?’ diyerek bunların karşılaştırmasını yapmalıyız.”

Bu sözlerin sahibi, ömrünü tefsire adamış, alanında uzman bir müfessir. Bunları boş yere söylemiyor. Arının her çiçekten bal tozu alması gibi, akıllı Müslüman da Kur’ân’ı anlamak için yazılan her tefsiri okumalı, ne dediğine bakmalı, farklı bakış açılarını ve anlayışları öğrenmeli, her birinden istifade etmeye çalışmalı, okumaktan çekinmemelidir.

Ben şahsen böyle yapıyorum. Bir ayeti tek bir tefsirden değil; yer yer Arapça ve Türkçe olmak üzere 10-15 farklı tefsirden okuyor, rivayet veya dirayet fark etmeksizin hepsinden yararlanıyorum. Ufkum genişliyor, görüşüm netleşiyor. Farklı fikir ve yorumların neler olduğunu keşfediyorum.

Hepsini kabul etmek zorunda değilim, ama mutlaka okuyorum. Çünkü bunlar Kur’ân’ın aslı değil, yorumlardır; bunu biliyorum. Eğer varsa hata, yanlışlık, sapma, hatta israiliyat haberleri, uydurma rivayetler ve hurafeler, zaten diğer tefsirlerle karşılaştırınca turnusol kağıdı gibi ortaya çıkıyor. Ayrıca görüşleri araştırıp tahkik ederek en doğru ve isabetli yorumu bulmuş oluyorsunuz. Okuyup araştırmaktan zarar gelmez.

Bu vesileyle merhum Sait Şimşek hocamıza bir kez daha Allah’tan rahmet ve mağfiret niyaz ediyoruz.