Kemal Sunal’ın Aksaray’da Çekilen, Son filmi Propaganda (1999)

5 Mart 1999’da ülkemizde gösterime giren ‘’Propaganda’’ filminin yönetmenliğini ünlü isim Sinan Çetin yapmıştır. Senaryosunu yine Sinan Çetin ile beraber Gülin Tokat yazmış, filmin başrollerini ise Metin Akpınar (Rahim), Kemal Sunal (Mehdi), Meltem Cumbul (Filiz), Rafet El Roman (Adem), Ali Sunal (Mahmut), Hasan Yurtseven (Mehdi’nin hocası), Meral Orhonsay (Şahane) Özcan Pehlivan (Asker), Erdal Özyağcılar (Mehdi'nin babası), Zafer Ergin (Bayer) Bahar Uçan (Şadiye) Cengiz Deveci (Belediye Başkanı), Turgut Giray (Cemil), Sultan Yılmaz (Rahim'in annesi), Ahmet Tok (Genç Köylü), Üzeyir Tok (Selçuk) gibi ünlü oyuncular paylaşmıştır. Sinan Çetin’in sahip olduğu Plato Film şirketi, filmin yapımcılığını üstlenmiş, yönetmen Sinan Çetin de çoban rolünde yer almıştır.

1 saat 50 dk. süreli, dram-komedi türündeki ‘’Propaganda’’ filmi, usta oyuncu Kemal Sunal ile oğlu Ali Sunal’ın bir arada rol aldığı tek filmdir. Yine ‘’Propaganda’’ filminin çekimlerinin bitmesinden kısa bir süre sonra, rol alacağı ‘’Balalayka (2000)’’adlı yeni filminin çekimlerine gitmek için bindiği uçakta kalp krizinden vefat edecek olan Kemal Sunal’ın rol aldığı son filmi, Aksaray’da çekilen ‘’Propaganda’’ filmi olmuştur. Filmin ana mekan çekimleri Aksaray’a 50 km. uzaklıkta, Nevşehir yakınlarında bulunan Aksaray-Merkez ilçeye bağlı ‘’Yalman’’ köyünde gerçekleştirilmiştir.

Konusu kısaca şöyledir: ‘’Yıllarca Gümrük Muhafaza Memurluğu yapan Mehdi, son görevi olarak doğup büyüdüğü sınır kasabası olan Hislihisar’a Gümrük Muhafaza Amiri olarak atanır. Eskiden sınır ayrımı olmayan huzurlu kasaba bir gün, devletin gölgesi altındaki Mehdi eliyle sınırı, sınır kapısını, dikenli telleri, otoriteyi, askerleri, kısaca devleti karşılarında bulur. Mehdi ile yardımcısı Mahmut’un ‘’gözümü kaparım, vazifemi yaparım’’ prensibince işlerini, adam kayırmadan, ayrım yapmadan, emirleri harfiyyen yerine getirmeye uğraşmaları, hem kasabalıyı, hem de Mehdi’nin kendi aile bağlarını zayıflatıp, olumsuz yönde etkilemeye başlar. Öyle ki, eski dostları birbirinden ayıran sınır kapısı, çoğu aileyi ve hatta kasabadaki devlet okulu örneğiyle, kuralları ve yasaları koyan devletin kendi işleyişini bile farkında olmadan ikiye ayırmıştır. Tayin edilen sınır, köyü iki parça kılmış, böylelikle bir arada geçen hayatlar ayrı coğrafyalara bölünmüştür. Yine iki eski dost Mehdi ile Rahim’in kendi dostlukları gibi, onların çocukları olan, birbirlerine ölesiye âşık Adem ile Filiz’in aşkı da sınır sayesinde iki ayrı parça olmuştur. ‘’

Film genel olarak, otoriter rejimlerin koyduğu yasalar, aldığı kararlar neticesinde taşrada meydana gelen bozulmalar, eksiklikler, zorluklar sonucu, yasa koyucularla halkın yaşadığı uyuşmazlıkları yahut idari kusurları göstermeye çalışan, gerçek hayattan esinlenen bir iğretileme ortaya koymuştur.’’

Yalman köyünün bozkır yapısı, etrafını çevreleyen dağlar, tepeler daimi olarak ekranlara gelir. Filmin çekimlerinde kullanılan mekanların bazıları film ekibince yeniden oluşturulmuş yapılardır. Bunun yanında köydeki pek çok ev ve yapı aslına uygun olarak film sahnelerinde görülür. Yerli halk ve köyün canlı yaşantısındaki giyim kuşam, gündelik hayatta kullanılan malzemelerin çoğu da film sahnelerinde görülür. Yine çoğu sahnede film ekibinin yanında rol alan Yalman köylüleri de filmdeki figüran boşluğunu doldurur.